Eindelijk na elf jaar mogen ze én kunnen ze meedoen. De spelers van het rolstoelbasketbalteam van Eastern Cape zijn jong, optimistisch en lopen op houten krukken. De nationale coach noemt hun speelstijl een chaos. Toch zijn ze kampioen van Zuid-Afrika.

Oktober 2008

Uitgelaten zitten de jongens uit Eastern Cape buiten bij de braai, een grote stenen barbecue, van de River View Lodge in een buitenwijk van Kaapstad. De lodge, die het midden houdt tussen een jeugdherberg en een betaalbaar pension, was de afgelopen vijf dagen hun slaapplek. Op de braai bereidt de zwijgzame kokkin boerewors en kippenpootjes. Zo vieren de vijftien spelers van het rolstoelbasketbalteam met een flesje bier in de hand hun overwinning.

Twee dagen eerder zit de groep jongens in zwart-groene trainingspakken aan het ontbijt. Tegen de stoelen staan houten krukken. Een kleine man die met één kruk van het broodrooster naar z’n stoel hupt en met zijn stramme handen pindakaas op zijn toast smeert blijkt de assistent-coach te zijn. Hij vertelt wat ze komen doen en stelt een van de spelers voor, Shaun. Al snel blijkt waarom; Shaun is slim, een charmeur en een grote verteller.

Handicap tot 1989 in Zuid-Afrika vaak gevolg van polio
Shaun, die in 1985 geboren is, kreeg op zijn derde polio. Sindsdien kan hij niet zonder krukken lopen. Doordat hij jong gehandicapt raakte weet hij niet anders dan dat zijn benen niet sterk genoeg zijn om hem te tillen. Voor zijn jonge moeder was het zwaar. Haar man liet haar met vier kleine kinderen achter in een huisje op het platteland. Daarom is Shaun op zijn zesde naar een speciale kostschool gegaan. Daar komt Shaun nu nog steeds bijna iedere dag. Eastern Cape traint namelijk in de sportzaal van de school. ‘Ik ben er opgegroeid, het is mijn thuis.’

‘Het is leuk om daar te trainen, maar we willen het professioneler gaan aanpakken’, zegt de manager van het team, Ayanda Langa. ‘Daarvoor is een nieuwe sponsor nodig. Nu worden we nog gesponsord door een Duits transport en handelsbedrijf, TUL. Toen een paar jongens van het team naar België mocht voor een toernooi, waren ze erg onder de indruk van het Nederlandse team. Daarom willen we het liefst een Nederlandse sponsor. Zodat we ook eens een trainingskamp kunnen volgen in Nederland.’

In Kaapstad spelen acht teams om het landskampioenschap. De eerste wedstrijd tegen North West hebben de jongens van Eastern Cape verloren. In het busje naar de sporthal voor de tweede wedstrijdvalt pas op dat alle teamleden zwart zijn. Waarom is dat eigenlijk, wonen er geen gehandicapte blanken aan de oostkust van Zuid-Afrika? ‘Toen we voor het landskampioenschap, nu precies één jaar geleden, in twee busjes naar Bloemfontein reden, zijn ze verongelukt’, vertelt Shaun. Hij heeft het over de drie blanke spelers, die tot vorig jaar nog deel uitmaakten van het team van Eastern Cape.

‘Het was niet de schuld van de chauffeur. Hij stopte netjes voor het stopbord, keek of er niets aankwam en reed verder. Midden op de weg was daar ineens de vrachtwagen. Op volle snelheid beukte hij tegen het busje aan. Twee spelers waren op slag dood, de derde overleed in de ambulance. De chauffeur was compleet in shock.’ En als dat nog niet genoeg was werd het team ook nog beroofd door mensen die zich rond het ongeluk hadden verzameld. Het geld voor de trip naar Bloemfontein was weg. Tien jaar lang was Eastern Cape uitgesloten geweest van het landskampioenschap en nu konden ze weer niet meedoen.

Jungleball: niet zomaar een chaos
De wedstrijd van Eastern Cape tegen Western Cape is spannend, de teams gaan bijna gelijk op. Maar het team van Shaun is sterker. De jongens van Eastern Cape moedigen elkaar constant aan, bij elke punt klinkt gejuich. ‘Onze speelstijl maakt dat wij de beste zijn!’ Normaal gesproken gaat de bal bij rolstoelbasketbal naar de grootste en sterkste speler als er gescoord moet worden. ‘Bij ons krijgt iedereen de bal’, vertelt Shaun later. ‘Deze tactiek, jungleball genoemd, is erg verwarrend voor de tegenstander.’

De coach van het nationale team van Zuid-Afrika, Vivian Sierra, is komen kijken naar het kampioenschap. Aan het begin van de wedstrijd noemde hij de speelstijl van de jongens van Eastern Cape een chaos. Hij vindt dat de jonge coach van Eastern Cape en zijn assistent-coach een officiële opleiding voor trainer moeten volgen. ‘Ze zijn niet in staat om van het eigenaardige spel van Eastern Cape iets te maken dat op professioneel basketbal lijkt.’

Na de halve finale met gemak te hebben gewonnen, Eastern Cape de finale tegen het team van North West waarvan ze hun eerste wedstrijd hebben verloren. Ze zetten alles op alles om te laten zien dat ze de beste zijn. Met 72 punten tegen 68 punten van North West worden ze kampioen. De verraste Sierra klapt in zijn handen.

‘Vertrouwen in onszelf en onze speelstijl hebben Eastern Cape kampioen gemaakt’, meent Shaun. Zou het nationale team dan niet eens jungleball moeten proberen? Volgens Shaun kunnen ze dat niet, alleen Eastern Cape kan dat. ‘Jungleball is niet zomaar een chaos, het is een gedisciplineerde chaos.’<

 

Het verhaal
Dit verhaal heb ik gemaakt tijdens mijn derde jaar van de opleiding School of Media, minor Ontwikkelingsjournalistiek. Ik verbleef drie weken in Zuid-Afrika en ontmoette in het hostel het enthousiaste en interessante rolstoelbasketbalteam van Eastern Cape. Ze namen mij mee naar hun toernooi en wonnen, wat een geluk. De reis was georganiseerd door Lokaal Mondiaal, het artikel verscheen in JOIN.